Wracamy na spacerowe szlaki, aby odkryć nieopowiedzianą dotychczas historię Placu Grunwaldzkiego. Poznamy śródmiejskie legendy, zapomniane miejsca i żywe wspomnienia osób związanych z Grunwaldem, które przedstawią wrocławscy architekci/tki, historycy/czki oraz miejscy/kie przewodnicy/czki. Szykujcie wygodne buty, bo od sierpnia do października czeka nas aż 5 pieszych wędrówek!
projekt graficzny: Marcin Rosiński
W ramach projektu „Plac Grunwaldzki – nieopowiedziana historia” zapraszamy Was do udziału w cyklu 5 jesiennych spacerów z przewodnikami i przewodniczkami. Poznamy od kulis historię budowy lotniska na Placu Grunwaldzkim. Dowiemy się również jak powstała socrealistyczna architektura oraz sztandarowe modernistyczne realizacje. Posłuchamy również opowieści o ulicach i budynkach, których gołym okiem nie widać, ale które zapisały się w historię osiedla, a także o wspomnieniach osób zamieszkujących Plac Grunwaldzki przed i po wojnie.
Wszystkie spacery odbędą się w wybrane czwartki sierpnia, września oraz października i potrwają każdorazowo od 17:30 do 19:30. Miejsca zbiórka oraz dojazd znajdują się pod opisem każdego wydarzenia.
Co trzeba zrobić, aby wziąć udział w spacerach?
Udział w spacerach jest bezpłatny, ale obowiązują wcześniejsze zapisy przez formularz: bit.ly/NIEOPOWIEDZIANAhistoriaGRUNWALDUspaceryZAPISY.
Zgłoszenie chęci udziału jest równoznaczne z akceptacją postanowień regulaminu: bit.ly/NIEOPOWIEDZIANAhistoriaGRUNWALDUspaceryREGULAMIN.
Spacerowy harmonogram:
- 24.08, 17:30-19:30 – Historie i mity wokół budowy lotniska na Placu Grunwaldzkim | oprowadza Maciej Wlazło // [BRAK MIEJSC]
Podczas spaceru poznamy ambitne plany na zabudowę nowego, dumnego i ambitnego miasta, które rozrastało się wokół Gwiazdy Szczytnickiej „Scheitniger Stern” a zostało przerwane przez największą tragedię w historii naszego miasta, czyli oblężenie Festung Breslau. Dowiemy się, co doprowadziło do powstania pasa startowego na Placu Grunwaldzkim i jakie tego było konsekwencje. Poznamy kulisy przebieg planów wyburzania osi Grunwaldzkiej. Odczarujemy mity i legendy, jakie narosły wokół tych dramatycznych, drugowojennych dni i tygodni. Wsłuchamy się w głosy świadków i świadkiń oraz w ich historię.
Start: Pomnik ofiar budowy lotniska na Placu Grunwaldzkim, Wybrzeże Pasteura 20
Meta: Most Grunwaldzki
Dojazd na miejsce zbiórki: przystanek „Kochanowskiego” tramwajami numer: 9, 17, 33 lub autobusami numer: 111, 116, 121, 131, 149, 151, D.
- 31.08, 17:30-19:30 – Archispacer po Placu Grunwaldzkim śladem wielkich planów z drugiej połowy XX wieku | oprowadza Joanna Majczyk
Jest rok 1949. Realizm socjalistyczny staje się jedyną obowiązującą w Polsce metodą ekspresji twórczej. Oczkiem w głowie urbanistów i urbanistek Wrocławia staje się plac Grunwaldzki. Propagandowy entuzjazm nie trwa długo. W 1956 roku socrealizm został doktrynalnie odrzucony, a wraz z nim „wielkie plany” przebudowy śródmieścia Wrocławia. Co jednak zachowało się do dziś w przestrzeni placu Grunwaldzkiego? W trakcie spaceru zobaczymy m.in.: kampusy uczelni i sztandarowe realizacje architektoniczne wrocławskiego socrealizmu, urbanistyczne ślady „wielkich planów” lat 50. XX w. oraz dawnego Breslau, pierwszy po 1945 roku nowy budynek wzniesiony w mieście.
Start: Skwer koło Zespołu Trzech Fontann obok Mostu Grunwaldzkiego, Wybrzeże Stanisława Wyspiańskiego
Meta: Kredka i Ołówek, Pl. Grunwaldzki 30
Dojazd na miejsce zbiórki: przystanek „Most Grunwaldzki” tramwajami numer: 4, 16, 19, 33, 70 lub autobusami numer: 145, 146, 149, D.
- 28.09, 17:30-19:30 – O związku architektury z ludźmi – nieistniejące budynki i ważne persony | oprowadza Ewa Pluta
Plac Grunwaldzki to najmocniej zniszczone w trakcie działań wojennych osiedle północnej części Wrocławia. Niegdyś prestiżowa dzielnica, zmieniła się w ziejącą pustką wyrwę. Zniknęła architektura, ale również ci, którzy w jej murach tworzyli swoje życie rodzinne i zawodowe. W trakcie spaceru przejdziemy się szlakiem nieistniejących już budynków, poznamy ich architekturę i znaczenie dla miasta. Jednak przede wszystkim biografie kobiet i mężczyzn, którzy byli z nimi związani. Na trasie znajdą się m.in. kościoły Piotra Kanizjusza i Marcina Lutra, Archiwum Państwowe, willa Heimanna, siedziba legendarnej Segity oraz urząd stanu cywilnego.
Start: Pomnik ofiar budowy lotniska w oblężonym Wrocławiu, Wybrzeże Pasteura 20
Meta: Pomnik Pomordowanych Profesorów Lwowskich, między budynkami Politechniki D1 – D2
Dojazd na miejsce zbiórki: przystanek „Kochanowskiego” tramwajami numer: 9, 17, 33 lub autobusami numer: 111, 116, 121, 131, 149, 151, D.
- 5.10, 17:30-19:30 – Śladami przed- i powojennych mieszkańców Wrocławia | oprowadza Joanna Mielewczyk
Zapraszamy na opowieść o architektach, lekarzach i artystach, którzy po wojnie zamieszkali w kamienicach w tej części Wrocławia oraz o tych, którzy mieszkali na Grunwaldzie przed wojną. Zaczynamy od Łukasiewicza 13, aby dowiedzieć się, jak smakowały wiśnie na Wołyniu i który lwowski psychiatra przyjmował pacjentów właśnie w tym miejscu. Prześledzimy także losy profesorów wrocławskich uczelni. Ulicą Norwida dojdziemy do Skłodowskiej-Curie, by dowiedzieć się, jak skomplikowane były powojenne losy żydowskich mieszkańców Wrocławia. Będzie też historia o niezwykłej powojennej przyjaźni i dwóch sąsiadkach, które po ponad 70 latach spotkały się w Berlinie.
Start: Kamienica, ul. Łukasiewicza 13
Meta: Kamienica, ul. Pasteura 16
Dojazd na miejsce zbiórki: przystanek „Kliniki – Politechnika Wrocławska” tramwajami numer: 1, 2, 4, 10, 16, 19 lub autobusami numer: 115, 145, 146, 315, 345.
- 12.10, 17:30-19:30 – Od Audytorium do audytorium, czyli spacer wzdłuż placu Grunwaldzkiego śladami architektury modernistycznej | oprowadza Krzysztof Ziental // [BRAK MIEJSC]
W 1964 roku ogłoszono konkurs na rozbudowę wrocławskiej dzielnicy naukowej w rejonie placu Grunwaldzkiego. Wygrany projekt, architektów Krystyny i Mariana Barskich, nie tylko zachwyca monumentalnością, ale i nowoczesnością. Wzdłuż osi Grunwaldzkiej skupione zostały cztery szkoły wyższe (Uniwersytet, Politechnika, ówczesne: Wyższa Szkoła Rolnicza i Akademia Medyczna), które tworzyć miały modernistyczną dzielnicę, pełną uczącej się młodzieży. Podczas spaceru poznamy najważniejsze akcenty urbanistyczne tego założenia. Postaramy się wyczytać, niestety już z tylko częściowo zachowanej oryginalnie architektury, jej pierwotny wyraz i sens. Będzie to więc spacer nie tylko krajoznawczy, lecz także wspomnieniowy.
Start: Audytorium Chemii UWr, ul. Joliot-Curie 13
Meta: Klinika Weterynarii Uniwersytetu Przyrodniczego, Pl. Grunwaldzki 51
Dojazd na miejsce zbiórki: przystanek „Most Grunwaldzki” tramwajami numer: 4, 16, 19, 33, 70 lub autobusami numer: 145, 146, 149, D lub przystanek „Katedra” tramwajami numer: 2, 9, 10, 23 lub autobusami numer: 106, 111, 115, 148, 315, A, N.
fot. Marcin Szczygieł
O prowadzących:
- Maciej Wlazło – z zamiłowania przewodnik miejski po Wrocławiu. W mediach społecznościowych jako Beard of Breslau opisuje i komentuje stan niemieckiego dziedzictwa pozostałego we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku oraz przybliża historyczne ciekawostki związane z miastem i regionem. Edukuje o mniej znanej historii Wrocławia, prowadząc wykłady, odczyty i organizując spacery po mieście. Współtworzy z Radiem Wrocław materiały wideo na Youtube pod nazwą „Wrocław spacerem”.
- Joanna Majczyk – architektka, adiunktka na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Bada architekturę XX-wieku, jej twórców i twórczynie oraz relacje między architekturą a polityką.
- Ewa Pluta – robotnica kultury, historyczka sztuki, zawodowo związana z Muzeum Miejskim Wrocławia i Fundacją Art Transparent. Rzeczniczka prasowa, kuratorka, koordynatorka do spraw dostępności, czasem przewodniczka. Wrocław uważa za najwspanialsze miasto na świecie (mimo braku morza). Kompulsywnie eksploruje jego dziejach, by wykopać z nich te wątki, które jeszcze nie zostały poznane. Szczególnie interesuje ją herstoria i queerstoria Wrocławia. Dumna mieszkanka Ołbina, opiekunka psa i kota.
- Joanna Mielewczyk – dziennikarka radiowa, związana przez 12 lat z radiową Trójką, a od 5 z wrocławskim radiem RAM. Absolwentka dziennikarstwa na Uniwersytecie Wrocławskim. Autorka 215 rozmów o przed- i powojennym Wrocławiu oraz książek „Kamienice”, powstałych na podstawie audycji radiowych. Mama dwóch kapitalnych synów. Fanka modernizmu, obserwatorka secesji.
- Krzysztof Ziental – wrocławianin, historyk sztuki, zabytkoznawca i konserwacjoznawca, praktyk partycypacji, urzędnik. Autor publikacji „Krystyna Postawka-Barska i Marian Barski” (SARP–Wrocław, Wrocław 2016) z serii Wrocławscy Mistrzowie Architektury. Współautor prawie trzydziestu opracowań konserwatorskich. Obecnie Kierownik Działu ds. Partycypacji Wydziału Partycypacji Społecznej Urzędu Miejskiego Wrocławia. Koordynator ponad setki procesów konsultacyjnych. Współredaktor strony Wrocław Rozmawia – portalu partycypacji społecznej, opiekun Mikrograntów – ogólno miejskiego programu wsparcia oddolnych inicjatyw. Przewodnik po architekturze i historii miasta. Dotychczas oprowadzał po wrocławskim Szczepinie, Karłowicach, Różance, Dąbiu, Kleczkowie, Nadodrzu, Ołbinie, Partynicach, Placu Grunwaldzkim, Popowicach, Tarnogaju i Zakrzowie oraz Kaliszu.
projekt graficzny: Marcin Rosiński
„Plac Grunwaldzki – nieopowiedziana historia” to projekt realizowany przez Fundację Ładne Historie dzięki dofinansowaniu ze środków Fundacji EVZ w ramach programu „local.history”. #SupportedbyEVZ
The project was supported by the EVZ Foundation. This publication does not represent the opinion of the EVZ Foundation. The author bears responsibility for any statements contained herein.
